Home
Persoonlijk Leiderschap voor leidinggevenden in de zorg
In de zorgsector zijn verbondenheid en werkgeluk nog nooit zo belangrijk geweest. Als leidinggevende speel jij hierin een belangrijke rol. Om deze rol nog beter te vervullen is het belangrijk dat je je bewust bent van je eigen gedrag en keuzes. Dit is waar persoonlijk leiderschap over gaat. Persoonlijk leiderschap is pas effectief als het authentiek is. Probeer je een rol te spelen die niet bij je past? Dan verlies je al snel het vertrouwen van anderen. In deze blog vertelt Geke Bouwman, senior adviseur, hoe je persoonlijk leiderschap ontwikkelt. Zo zet jij de eerste stappen naar het versterken van je team.
“Wanneer je de overstap maakt van collega naar leidinggevende, kan het team afwachtend zijn: ‘Laat maar zien hoe je het doet.’ Dit geldt ook als je als buitenstaander een team komt versterken dat al verschillende leidinggevenden heeft gehad. In beide gevallen is het verleidelijk om jezelf in een rol te verliezen en te veel te willen bewijzen. Of je nu van collega naar leidinggevende gaat, of als nieuwe leider in een team komt, het is belangrijk om trouw te blijven aan jezelf. Alleen dan kun je vertrouwen opbouwen en effectief leiderschap tonen.”
– Geke Bouwman, Senior adviseur, over het aannemen van een niet-authentieke rol.
De boven- en onderstroom
Je kunt bij zelfreflectie onderscheid maken tussen het onderzoeken van de bovenstroom en de onderstroom in jezelf.
Wat we zien en wat we doen
In de bovenstroom vind je alles wat je kan zien en wat je kunt benoemen. Dat is het deel van de ijsberg dat je ziet. En dat is ongeveer 10% van de hele ijsberg. De bovenstroom gaat over datgene wat gezegd wordt, wat zichtbaar en tastbaar is: verbale communicatie, gedrag, formele structuur, werkwijze, systemen. De bovenstroom kun je zien en horen. Ook het denken, de ratio met feiten en analyses, kun je rekenen tot de bovenstroom. In de praktijk is veel aandacht gericht op de bovenstroom: op de taak, de inhoud, de doelstellingen en resultaten die gerealiseerd moeten worden.
Wat we voelen en onbewust doen
De rest van de ijsberg (90%) bevindt zich onder de waterspiegel. Dit kun je benoemen als de onderstroom. De onderstroom kenmerkt zich door onbewust gedrag. Het is onzichtbaar. Voor jou en (soms ook) voor de ander.
Je kunt hierbij denken aan blinde vlekken, patronen, automatismen, gewoonten, waarden, behoeften, overtuigingen, gevoelens, mogelijke pijnpunten en blokkades, maar ook je potentieel, je kwaliteiten en talenten. Soms laat je bepaalde talenten wel zien op een bepaald terrein en niet op een ander terrein.
Onbewuste invloeden
In de onderstroom vind je alle aspecten van menselijkheid die (on)bewust een grote invloed hebben op hoe mensen met zichzelf en anderen omgaan. Onder de oppervlakte zijn alle pijnpunten en kwetsbaarheden voelbaar. Hier wordt zichtbaar waar een gebrek aan zelfzorg, contact en communicatie aanwezig zijn. Zowel op individueel als op groepsniveau, voorbij sociale wenselijkheid en goede intenties.
Dit is ook de laag waar je conflicten kunt waarnemen, tussen mensen en in mensen zelf. Wanneer denken, voelen en doen niet op één lijn liggen (wat normaal is), ontstaan inconsequenties. Wat iemand zegt, werkelijk voelt en hoe diegene vervolgens handelt, komt niet overeen. Dit heeft ook invloed op anderen, zowel binnen als buiten de groep.
Bewust leiderschap
Als leidinggevende is het essentieel om te reflecteren op zowel de onder- als bovenstroom. Door je bewust te worden van de onbewuste invloeden die je eigen gedrag sturen, kun je beter begrijpen wat er fysiek en emotioneel met je gebeurt. Het herkennen van deze patronen stelt je in staat om keuzes te maken die niet onbewust gestuurd zijn. Wanneer je jezelf goed aanstuurt, ben je beter in staat je team effectief en succesvol te leiden.
Afbeelding: Het ijsbergmodel van McClelland.
Instrumenten voor reflectie
De bovenstroom breng je in kaart door de ratio objectief te observeren. Voor de onderstroom zijn andere tools nodig. Je kunt hierbij denken aan:
- NLP, waarmee je overtuigingen kunt onderzoeken
- De Piramide van Dilts en Bateson
- Meditatie, wat helpt om aanwezig te zijn
- Transactionele Analyse
- RET of het 5G-schema
- Het Venster van Johari, om blinde vlekken te ontdekken
- 360 graden feedbackonderzoek
- Onderzoek naar overdracht en tegenoverdracht, oftewel projectie
- Systemisch werk
- Het moreel-ethisch kompas, waarmee je onderzoek doet naar je belangrijkste waarden
- Lichaamswerk, denk hierbij aan beweging
Onze ervaren adviseurs zetten deze tools ook regelmatig in bij leiderschapstrajecten, coaching en trainingen.
Wat brengt zelfreflectie jou?
Zelfreflectie geeft je de vrijheid om bewust keuzes te maken en je los te maken van automatische patronen. Het stelt je als leider in staat om aanwezig, open, kwetsbaar en stabiel te zijn, wat bijdraagt aan het creëren van een veilige omgeving. Dit leidt tot een veerkrachtig en gezond team dat zich kan ontwikkelen en leren. Het vraagt om te experimenteren, fouten te maken en eerlijk te zijn over je beslissingen en de impact ervan op anderen. Door zelfreflectie ontwikkel je het persoonlijk leiderschap dat je nodig hebt om de leidinggevende te worden die je wilt zijn.
Basistraining 'Leidinggeven in de zorg'
Wil je een verdieping op dit onderwerp? Volg dan de vierdaagse basistraining 'Leidinggeven in de zorg'. Tijdens deze training krijg je inzicht in de verschillende rollen die van een leidinggevende worden verwacht. En ontvang je praktische handvatten.
Meer weten over dit onderwerp? Bel ons!
