Medisch Centrum Leeuwarden geeft vorm aan de toekomst
Het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) heeft het afgelopen jaar doorgepakt op een aantal grote bestuurlijke opgaven. Er ligt een ambitieus strategisch plan voor de komende jaren. Heldere keuzes zijn gemaakt over noodzakelijke investeringen en het toekomstige zorgprofiel. Een financieringsaanvraag bij de banken moet de grote nieuwbouwplannen mogelijk maken. Daarnaast is voortgebouwd aan het duaal leiderschap en heeft een duidelijke governance tot meer slagkracht bij de medisch specialisten geleid.
Binnen het MCL zijn 145 initiatieven verzameld die vormgeven aan de toekomst van het topklinische opleidingsziekenhuis. Er is een intern projectbureau ingericht dat de komende jaren gaat ondersteunen in de realisatie daarvan. Q-Consult Zorg mocht het ziekenhuis begeleiden bij 'de stap naar de toekomst', in nauwe samenwerking met de bestuurders, managers en specialisten. Benieuwd naar de aanpak van het MCL en onze samenwerking? Je leest hier de succesfactoren.
Het belang van een hernieuwde strategie voor het MCL
Het MCL acteert in een dynamische omgeving. Ontwikkelingen volgen elkaar in hoog tempo op. De vraag naar zorg neemt toe en op technologisch vlak is steeds meer mogelijk. Daarnaast worden steeds strengere eisen aan de zorg gesteld, zeker aan de topklinische zorg. Maar de financiële middelen nemen niet toe en de arbeidsmarkt voor (gespecialiseerd) personeel wordt steeds krapper.
Om de continuïteit van zorg in de provincie Friesland te borgen, heeft het MCL een hernieuwde strategie voor de periode 2021-2030 vastgesteld. Bij de strategie- en portfoliokeuzes is steeds de balans gezocht tussen demografische groei, de groei in het topklinisch profiel en het budgettair macrokader.
De strategie- en portfoliokeuzes die het MCL heeft gemaakt, bieden – binnen een naar verwachting gelijkblijvend budgettair macrokader – ruimte voor demografische groei en groei in het topklinische profiel. De komende tien jaar moet ongeveer 15% niet-topklinische zorg verplaatst worden of op een andere manier (doelmatig) worden georganiseerd. De verplaatsing van deze zorg is mogelijk door enerzijds heldere keuzes te maken en specifieke focuszorg buiten het MCL te concentreren. Anderzijds door met de ketenpartners te kiezen voor 'De Juiste Zorg op de Juiste Plek'.
Succesfactor 1: Programmatische aanpak
In het MCL speelden – naast de coronapandemie – afgelopen jaar veel bestuurlijke opgaven waarop binnen een jaar voortgang nodig was. Het was een grote uitdaging om goede (portfolio)keuzes te maken en daaraan vast te houden, zo gaf het ziekenhuis van te voren bij Q-Consult Zorg aan.
Om de voortgang en samenhang van de verschillende uitdagingen te bewaken heeft Q-Consult Zorg een professionele programmaorganisatie ingericht. Binnen het programma 'In het hart van de zorg voor morgen' hebben ruim 150 medewerkers van MCL in veertien projecten gewerkt aan het toekomstprofiel voor het MCL. Ook zijn zij aan de slag gegaan met governancevraagstukken, de communicatie en een financiële businesscase. In onderstaande figuur zijn de verschillende projecten in samenhang weergegeven.
Karin de Booij, partner en principal adviseur bij Q-Consult Zorg, leidde als programmamanager de stuurgroepen en programma-overleggen en was sparringpartner voor de raad van bestuur, medische staf en projectleiders. De projecten werden zoveel mogelijk duaal aangestuurd vanuit het MCL. Dat wil zeggen dat het opdrachtgeverschap van een project belegd was bij een bedrijfskundig en medisch manager. Q-Consult Zorg ondersteunde en begeleidde de uitvoering van de projecten om tot goed onderbouwde en geformuleerde adviezen te komen. Denk aan het doorrekenen van de financiële consequenties tot het creëren van draagvlak op alle niveaus.
De programma-organisatie heeft vanaf het begin heldere uitgangspunten gehanteerd:
- duidelijke opdracht(gever) en een helder mandaat;
- duidelijke programma-organisatie en verantwoordelijkheden
- strakke opzet met projectinitiatiedocumenten;
- betrekken van meer dan 150 medewerkers van MCL bij de planvorming;
- duidelijke tijdlijnen en doelen;
- duidelijke termijnen voor het adviestraject en regelmatige (in)formele communicatie met de stakeholders;
- open communicatie en het halen van de afgesproken termijnen en deadlines rondom advisering en besluitvorming;
- strakke, wekelijkse sturing op de gemaakte afspraken.
Succesfactor 2: Ambities zijn concreet gemaakt en worden gefaseerd geïmplementeerd
Om inhoud te geven aan de strategie zijn vanuit de organisatie 145 initiatieven aangedragen. Voorbeelden hiervan zijn het aanbieden van monitoring op afstand voor COPD-patiënten, het inrichten van een operatief dagbehandelcentrum, het uitbreiden van de stadspoli met de huisartsen en het inrichten van specifieke focuszorg buiten het MCL. Ook zijn de ambities op het gebied van onderzoek en opleiding voor de zes onderscheidende topklinische speerpunten concreet gemaakt.
Er is een intern projectbureau opgezet dat de organisatie de komende jaren gaat ondersteunen bij de implementatie van deze initiatieven. Met een projectmatige aanpak en een vaste werkwijze zullen gestructureerd verschillende fases worden doorlopen: van plan naar pilot, en van opschaling naar meting en bijsturing.
Het MCL heeft gekozen voor het gefaseerd inzetten van de beschikbare financiële middelen. Daarmee creëert het MCL stap voor stap de komende jaren 'ruimte voor nieuw'. Door te starten met een aantal grote thema's zoals de uitbreiding van de stadspoli in samenwerking met de huisartsen en monitoring op afstand, zorgen we ervoor dat het benodigde vliegwiel daadwerkelijk in beweging komt.
Succesfactor 3: Aanscherping governance en inbedding in de nieuwe beleids-, planning en controlcyclus
Het goed functioneren van de verschillende zorgeenheden, de overlegstructuur en de besluitvorming is/was noodzakelijk om de strategie en portfoliokeuzes te realiseren. Onder de projecten van de werkstroom 'Huis op orde' is verder gebouwd op het fundament dat er al lag na de reorganisatie van 2019. De medische staf heeft de eigen governance aangescherpt en heeft daarmee de eigen slagkracht samen met het ziekenhuis vergroot.
In de lijnorganisatie is de beleids-, planning en controlcyclus uitgewerkt. Binnen de zorgeenheid structuur is helderheid over taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden gekomen. Met name rond de positionering van het managementteam en het bestuur en de besluitvorming zijn veel stappen gezet. Daarnaast zijn onvolkomenheden in de verdeling van zorg en patiënten over de zorgeenheden opgepakt.